Wat is Filosoferen eigenlijk?

Filosoferen is een speciale manier van denken. Maar iedereen doet het vanzelf, namelijk wanneer je je afvraagt: “Hoe kan het eigenlijk dat….?”. En je vervolgens daarover nadenkt. Het woord filosofie komt van het oud Griekse filo (liefde voor) sofia (wijsheid). Ook wel wijsbegeerte genoemd. Dat betekent dat je doormiddel van denken iets onderzoekt waarnaar je nieuwsgierig bent en waarvan je nog niet weet hoe het zit. Je zoekt geen gewone kennis (zoals vaak op school het geval is: de tafels van vermenigvuldiging, topografie van Europa of grammatica), maar je wil wijzer worden over een onderwerp. Je leert vanuit een open, nieuwsgierige en kritische houding te kijken naar je onderwerp. En je bekijkt de zaak met lenigheid in je hoofd: je draait denkbeeldig om de kwestie heen, en probeert ‘m ook te bekijken vanuit de zienswijze en beleving van andere mensen. Oftewel, vanuit verschillende perspectieven. Zo vind je nieuwe dingen uit en word je inderdaad wijzer.

In plaats van te zoeken naar het éne juiste antwoord, ga je bedenken of alles wat we menen te weten wel klopt. Kunnen we niet overal op meerdere manieren over denken? En wat is dan eigenlijk waar? Waarom zijn de dingen eigenlijk zoals ze nu zijn? Waarom slapen we als het heet is niet lekker fris in het park? Mag je je moeder, als zij stout of stom doet, opvoeden? Wat is er eigenlijk op tegen om in het openbaar in je neus te peuteren als er een rottig snotje in de weg zit? Kan ik wel zeggen dat ik wakker ben, want hoe weet ik dat ik nu niet droom?

Valt het je op dat ik ineens allemaal vragen ben gaan stellen? Dat ging vanzelf, doordat ik me begon te verwonderen over de gewoontes die we met z’n allen hebben, en over alles wat we zomaar klakkeloos voor waar aannemen…. Deze aannames onderzoeken we door er precies naar te kijken vanuit onze eigen ervaringen en er vervolgens nieuwe vragen over te stellen. Je mag alles denken en zeggen, maar dat wat je in het gesprek binnenbrengt, moet je wel goed kunnen onderbouwen. Dit betekent dat je altijd uitlegt waarom je iets vindt: je geeft een argument en laat je redenering horen. Pas dan kan een ander het ermee eens zijn of juist iets heel anders denken, maar die persoon moet dan óók weer goed uitleggen waarom zij zegt wat ze zegt. Zo proberen we steeds een stukje dichter bij de kern, bij ‘de waarheid’ te komen.

Filosoferen begint met een vraag. Een verrassende, boeiende, grappige, verontrustende, mooie of serieuze vraag. In ieder geval een onderzoekende, nieuwsgierige vraag. Want filosoferen is onderzoeken!